Việc đổi mới và
nâng cao hoạt động công đoàn cơ sở được thực hiện với nhiều hình thức khác nhau
và có những biện pháp để đảm bảo thực hiện, trong đó công đoàn cơ sở thực hiện
việc “phối hợp với công đoàn cấp trên cơ sở đẩy mạnh việc xây dựng, thương lượng,
ký kết thỏa ước lao động tập thể, xây dựng quy chế phối hợp giữa Ban chấp hành
công đoàn cơ sở với lãnh đạo doanh nghiệp” là biện pháp cần thiết để thúc đẩy
việc xây dựng quan hệ lao động ổn định và phát triển tại doanh nghiệp.
Đối với vấn đề xây dựng, thương
lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể, Bộ luật Lao động 2012 đã có một sự
thay đổi khá quan trọng là thỏa ước lao động tập thể của doanh nghiệp không cần
phải tiến hành đăng ký với cơ quan quản lý nhà nước mà chỉ đơn thuần là gửi về
cho cơ quan quản lý nhà nước để biết và theo dõi. Đây là một bước chuyển biến
tích cực nâng cao nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên trong việc tự quyết các nội
dung do hai bên thỏa thuận và tổ chức thực hiện mà không cần phải được chấp thuận
từ phía các cơ quan quản lý nhà nước như trước kia. Nội dung chính trong thỏa
thuận thỏa ước lao động tập thể này là vừa phải đảm bảo được lợi ích theo hướng
có lợi hơn cho người lao động so với quy định của pháp luật nhưng cũng phải đảm
bảo tăng được năng suất, có lợi thêm cho doanh nghiệp thì mới khả thi và điều
quan trọng là phải đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên trong quan hệ lao động.
Điều này, đòi hỏi
đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở phải có phải có bản lĩnh chính trị, trình độ
chuyên môn, tay nghề bậc thợ cao, am hiểu pháp luật, am hiểu tình hình kinh tế,
hoạt động doanh nghiệp. Đồng thời, phải nhiệt tình, tâm huyết, dám nghĩ, dám
làm, vừa để bảo vệ quyền lợi người lao động vừa để vận động, giải thích, thuyết
phục lãnh đạo doanh nghiệp hiểu rõ những việc làm của công đoàn đều hướng đến mục
tiêu cuối cùng là sự ổn định, phát triển của doanh nghiệp và làm cầu nối giữa
người sử dụng lao động với người lao động.
Việc phối hợp với
công đoàn cấp trên sẽ tạo điều kiện cho việc nâng cao trình độ, năng lực đối
thoại, thương lượng của đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở thông qua các buổi tập
huấn các kỹ năng (thường được công đoàn cấp trên Liên đoàn lao động tỉnh, huyện,
Công đoàn KCN) tổ chức. Ngoài việc tập huấn kỹ năng thương lượng, công đoàn cấp
trên còn tiến hành tuyên truyền, phổ biến các quy định pháp luật có liên quan mật
thiết đến mối quan hệ lao động tại doanh nghiệp. Qua công tác phối hợp đó, công
đoàn cơ sở cũng có thể tham khảo kinh nghiệm từ cán bộ công đoàn cấp trên trong
việc dự kiến các chương trình, hoạt động tại cơ sở mình.
Yêu
cầu đặt ra đối với công đoàn cơ sở là phải thường xuyên phối hợp chặt chẽ với
công đoàn cấp trên, qua đó cũng đặt ra yêu cầu đối với công đoàn cấp trên là phải
“bám sát” công đoàn cơ sở, thực hiện phương châm “lấy cơ sở làm địa bàn hoạt động,
lấy người lao động làm đối tượng hoạt động”, hướng dẫn công đoàn cơ sở giúp người
lao động ký kết hợp đồng lao động và xây dựng thỏa ước lao động tập thể. Nguyên
tắc đối với công đoàn cấp trên và các cơ quan quản lý nhà nước trong vấn đề
thương lượng tập thể được Bộ luật Lao động ghi nhận là không can thiệp trực tiếp
vào quá trình thương lượng, thỏa thuận giữa 02 bên nhưng phải hỗ trợ tích cực
hai bên trong quá trình đàm phán, thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể.
Công đoàn cấp trên cơ sở cũng phải tăng cường giám sát, kiểm tra việc thực hiện
thỏa ước lao động tập thể tại công đoàn cơ sở và doanh nghiệp để phát hiện những
vướng mắc, nguy cơ có thể dẫn đến tranh chấp lao động và có biện pháp giải quyết
kịp thời.
Tương tự như thế, việc phối hợp với công đoàn
cấp trên trong việc xây dựng quy chế phối hợp giữa Ban chấp hành công đoàn cơ sở
với lãnh đạo doanh nghiệp cũng là một việc làm cần thiết. Bởi Quy chế phối hợp
sẽ xác định những nội dung chủ yếu về quan hệ hợp tác; phạm vi nhiệm vụ, quyền
hạn của Ban giám đốc doanh nghiệp và nhiệm vụ, quyền hạn của công đoàn cơ sở đối
với việc tham gia xây dựng mối quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa, ổn định. Khi
trao đổi, phối hợp với công đoàn cấp trên, công đoàn cơ sở sẽ được hướng dẫn,
tư vấn, và sẽ tự thiết lập một bản quy chế với đầy đủ các nội dung cần thực hiện,
quyền hạn, nghĩa vụ của mỗi bên. Tạo cơ chế cùng nhau hợp tác vì sự phát triển
của doanh nghiệp và người lao động.
Phòng Quản lý Lao động
(Diza)