​Ngày 13/6/2019, Quốc hội thông qua Luật Kiến trúc số 40/2019/QH14 và có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2020. Luật sẽ tác động trực tiếp đến việc hành nghề của Kiến trúc sư (KTS), đến các tổ chức hành nghề kiến trúc tại Việt Nam. Luật có nhiều điểm đổi mới tích cực trong quản lý kiến trúc và hành nghề kiến trúc như sau:​

1. Về quy định quản lý kiến trúc: Các nội dung chủ yếu về yêu cầu chung trong công tác quản lý kiến trúc, theo đó để quản lý kiến trúc của một đô thị, điểm dân cư nông thôn thì địa phương phải lập Quy chế quản lý kiến trúc (Điều 14), quy chế này phải đáp ứng các yêu cầu, phù hợp thiết kế đô thị được duyệt, phù hợp bản sắc văn hóa, đặc điểm, điều kiện thực tế địa phương (Điều 10 đến Điều 18). 

Điểm nổi bậc trong các quy định quản lý kiến trúc này, phải kể đến quy định Quản lý công trình kiến trúc có giá trị (Điều 13). Ngoài các công trình đã được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa thì các công trình có giá trị khác của địa phương sẽ được đánh giá, phân loại và lập danh mục để bảo vệ, gìn giữ, tu bổ. Với quy định này sẽ giải cứu việc tàn phá các công trình kiến trúc có giá trị, hạn chế việc mai một các công trình lâu đời gắn liền lịch sử của một địa phương khi mà giá trị lợi ích kinh tế trước mắt chiếm ưu thế so với giá trị lịch sử của quy luật phát triển, quá trình đô thị hóa mạnh mẽ hiện nay.​ 

 

 Hình ảnh: Dinh thự phủ Thanh tại phường Bửu Long, TP. Biên Hòa - Đồng Nai.

2. Về hành nghề kiến trúc (Điều 19 đến Điều 35): Đây có thể là nội dung mà hầu hết các KTS đều quan tâm, tìm hiểu; nó tác động, điều chỉnh trực tiếp đến quá trình hành nghề của KTS. Việc hành nghề của KTS phải đủ điều kiện hành nghề, tuân thủ đầy đủ các quy tắc ứng xử nghề nghiệp và phát triển nghề nghiệp liên tục. Các thông tin về cá nhân, tổ chức hành nghề kiến trúc đều phải đăng ký thông tin và được công khai rộng rãi trên cổng thông tin của Bộ Xây dựng, Sở Xây dựng địa phương.

​

3. Về giám sát tác giả: KTS hành nghề cá nhân có trách nhiệm giám sát tác giả trong quá trình thi công xây dựng, có quyền yêu cầu chủ đầu tư, nhà thầu thi công đúng thiết kế kiến trúc được duyệt. Được từ chối yêu cầu điều chỉnh thiết kế kiến trúc bất hợp lý của Chủ đầu tư và từ chối ký vào biên bản nghiệm thu công trình khi thị công không đúng thiết kế kiến trúc được duyệt (Điều 35).

 4. Vai trò của Hội KTS (Tổ chức xã hội, nghề nghiệp về hành nghề kiến trúc) theo Luật Kiến trúc: Luật Kiến trúc ra đời đã nâng cao vai trò của Hội KTS khi quy định nhiều nhiệm vụ quan trọng, đóng góp tích cực hơn hoạt động nghề nghiệp và cho xã hội. Là thành phần trong Hội đồng xét cấp CCHN kiến trúc; trực tiếp tổ chức thực hiện sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề (nếu Hội KTS được công nhận đủ điều kiện) và thực hiện một số công việc liên quan quản lý kiến trúc và hành nghề kiến trúc khác khi được yêu cầu: Hội đồng thi tuyển phương án kiến trúc, hội đồng tư vấn kiến trúc cấp tỉnh,…

Bên cạnh đó, Luật cũng quy định kiến trúc phải thể hiện được bản sắc văn hóa dân tộc. Cụ thể, kiến trúc phải thể hiện được các đặc điểm, tính chất tiêu biểu, dấu ấn đặc trưng về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, văn hóa, nghệ thuật; thuần phong mỹ tục của các dân tộc; kỹ thuật xây dựng và vật liệu xây dựng… phù hợp với từng địa phương, dân tộc cụ thể. 

-   Phòng Quản lý Quy hoạch Xây dựng -​