Trong thời đại nhận thức về các vấn đề xã hội và môi trường được tăng cường, việc xây dựng chiến lược thương hiệu bền vững đã trở thành một ưu tiên hàng đầu đối với không chỉ các doanh nghiệp mà còn đối với cả các cơ quan quản lý nhà nước. Việc ứng dụng các tiêu chí môi trường, xã hội và quản trị đã trở thành một công cụ quan trọng để xây dựng chiến lược thương hiệu bền vững thành công. Do đó, khi các KCN cơ bản đã được lấp đầy, giá nhân công không còn rẻ, lợi thế về đất đai không còn là thế mạnh, Đồng Nai cũng như nhiều địa phương đã và đang chuyển đổi mô hình thu hút đầu tư, nâng cao chất lượng các dự án nhằm giảm thiểu những tác động đến môi trường, hướng tới phát triển bền vững.
Từ hơn một thập kỷ qua, Đồng Nai chủ trương không phát triển KCN một cách tràn lan mà chú trọng thu hút đầu tư có lựa chọn để quản lý, sử dụng hợp lý hiệu quả, phát huy nguồn lực đất đai, tài nguyên, khoáng sản đáp ứng yêu cầu lợi ích cao nhất và sự phát triển vững chắc của địa phương. Tỉnh kiên quyết từ chối những dự án gây ô nhiễm, sử dụng nhiều lao động, công nghệ lạc hậu như thuộc da, dệt nhuộm, xi mạ, ưu tiên thu hút những dự án công nghệ cao, thân thiện với môi trường, công nghiệp phụ trợ và những dự án vốn nhỏ nhưng giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu; đồng thời yêu cầu doanh nghiệp đưa ra lộ trình chuyển giao khoa học kỹ thuật.
Sau gần 15 năm thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2011-2020 và Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014-2020, vấn đề giảm phát thải nhà kính, tiết kiệm năng lượng và nguyên vật liệu trong sản xuất công nghiệp tại Đồng Nai đã từng bước định hình.
Với chính sách phát triển công nghiệp xanh và bền vững của chính quyền địa phương, khoảng 05 năm trở lại đây, các DN đầu tư vào KCN trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hầu hết có máy móc công nghệ đáp ứng yêu cầu của tỉnh và những dự án được chấp thuận đều thuộc những lĩnh vực tỉnh đang ưu tiên thu hút đầu tư. Trong xu thế tham gia vào các hiệp định thương mại tự do, xuất khẩu sản phẩm xanh, hoạt động xanh hóa sản xuất, bảo đảm nguyên tắc thân thiện với môi trường, dựa vào tự nhiên và cộng đồng đã được các doanh nghiệp quan tâm.
Thực tế, quá trình triển khai đầu tư theo hướng chuyển đổi sang mô hình KCN sinh thái, đa chức năng, tăng trưởng xanh và phát triển bền vững ở Đồng Nai vẫn còn nhiều thách thức. Vì vậy chính quyền tỉnh Đồng Nai nói chung, Ban Quản lý các KCN Đồng Nai nói riêng vẫn đang nỗ lực, tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp để kịp thời tổng hợp, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để đạt mục tiêu hài hòa kinh tế - xã hội và môi trường.
Hiện tỉnh Đồng Nai đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, theo đó xây dựng kế hoạch thu hút dòng vốn FDI cho 5-10 năm tới với định hướng dành quỹ đất cho việc đầu tư hạ tầng các KCN để tiếp tục thực hiện chủ trương thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài có chọn lọc, mời gọi những dự án có công nghệ cao, công nghệ hiện đại thân thiện với môi trường trên lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, nông nghiệp công nghệ cao, tăng cường xúc tiến đầu tư để doanh nghiệp FDI quan tâm nhiều hơn đến các dự án về hạ tầng kỹ thuật, logistics, khu đô thị thông minh, thương mại dịch vụ, năng lượng. Mục tiêu đến năm 2025, hơn 80% doanh nghiệp trong tỉnh sẽ sử dụng công nghệ tiên tiến, quản trị hiện đại, thân thiện với môi trường. Đồng thời, tăng cường nghiên cứu, đề xuất phát triển các KCN mới, có tính chất chuyên sâu, đạt hiệu quả cao hơn về kinh tế, môi trường, xã hội như: KCN liên kết ngành, KCN hỗ trợ, KCN sinh thái...
Phát triển các KCN thế hệ mới theo mô hình sinh thái, xanh và hình thành các khu công nghệ và đổi mới sáng tạo đã trở thành xu thế tất yếu trên phạm vi toàn cầu, để ứng phó với nhiều thách thức, nhất là biến đối khí hậu, đóng vai trò quan trọng nhằm phát triển bền vững và thu hút nguồn vốn đầu tư chất lượng cao.
Thời gian qua, Ban Quản lý các KCN cũng đã phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng của tỉnh triển khai tốt công tác quy hoạch, thu hút các dự án đầu tư vào các KCN, tập trung phát triển công nghiệp sạch, công nghệ cao. Trong quá trình thẩm định, cấp giấy chứng nhận cho các dự án đầu tư, Ban luôn ưu tiên thu hút các dự án sản xuất thuộc các lĩnh vực/ngành nghề có hàm lượng công nghệ cao, ít ô nhiễm môi trường, không thâm dụng tài nguyên (nước, lao động, đất đai)…
Bên cạnh đó, Ban Quản lý các KCN kiên quyết từ chối những dự án gây ô nhiễm, sử dụng nhiều lao động, công nghệ lạc hậu như thuộc da, dệt nhuộm, xi mạ, ưu tiên thu hút những dự án công nghệ cao, thân thiện với môi trường, công nghiệp phụ trợ và những dự án vốn nhỏ nhưng giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu; đồng thời yêu cầu doanh nghiệp đưa ra lộ trình chuyển giao khoa học kỹ thuật. Một số doanh nghiệp đang hoạt động tại các KCN có nhu cầu mở rộng sản xuất, nhưng nếu không đảm bảo các tiêu chí đặt ra cũng bị từ chối.
Với chính sách phát triển công nghiệp xanh và bền vững, giám sát công tác bảo vệ môi trường chặt chẽ của chính quyền địa phương, khoảng 05 năm trở lại đây, các doanh nghiệp đầu tư vào KCN trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hầu hết có máy móc công nghệ đáp ứng yêu cầu của tỉnh và những dự án được chấp thuận đều thuộc những lĩnh vực tỉnh đang ưu tiên thu hút đầu tư.
Sự ưu ái mời gọi dự án ngành công nghiệp hỗ trợ ở Đồng Nai đã phát huy hiệu quả, dù đa số các dự án vẫn có quy mô vốn khá nhỏ, song bước đầu một số dự án công nghiệp hỗ trợ của các doanh nghiệp lớn cũng đã tìm đến. Đây là nỗ lực bước đầu mang lại kết quả khả quan, tuy nhiên, để chuyển đổi theo hướng KCN bền vững, đòi hỏi bản thân các doanh nghiệp trong KCN phải có nguồn lực tài chính dồi dào để đầu tư trang thiết bị máy móc và công nghệ hiện đại, nhất là hệ thống xử lý chất thải trong quá trình sản xuất. Bên cạnh đó, một số quy định pháp lý còn chưa rõ ràng, gây cản trở cho KCN trong việc chuyển đổi mô hình trong khi sự phát triển mạnh mẽ của hàng chục KCN trên địa bàn tỉnh cũng đi đôi với áp lực lớn về môi trường, đặt ra nhiều thách thức giữa yêu cầu bảo vệ môi trường và lợi ích tăng trưởng kinh tế.